Stichting “In Paradisum” heeft tot doel de bescherming en het behoud van de cultuurhistorische, kunsthistorische en landschappelijke waarden van de begraafplaatsen binnen de gemeente Nijmegen.
In
Paradisum bestaat dit jaar 25 jaar, een jubileum dat we graag met u willen
vieren met een symposium op vrijdag 11 oktober.
Het
monument op de Daalseweg is een stap dichterbij gekomen en NL Doet was een
groot succes ondanks het slechte weer. Belangstelling van de gemeente was er
ook, burgemeester Bruls werkte actief mee. 22 februari was er een sfeervolle
herdenking op de Daalseweg.
Verder
kunt u een interessant artikel lezen over de Zouaven, vrijwillige soldaten in
het pauselijke leger. Ook in dit nummer treft u weer de vaste rubrieken Uitgelicht,
U vraagt wij zoeken antwoord en de bijzettingen op de Daalseweg aan.
Helaas
heeft nog niet iedere donateur de bijdrage voor 2019 betaald. Aldus een
vriendelijk verzoek om dit zo snel mogelijk in orde te maken. U kunt uw
jaarlijkse bijdrage van minimaal € 12,50 overmaken op bankrekening
NL86ABNA 0475 4243 36 ten name van de Stichting In Paradisum te Nijmegen.
Mocht
er een speciale reden zijn om niet te betalen, laat u ons dit dan weten.
Ontvangen wij geen betaling of andere reactie van u, dan nemen we aan dat er
geen belangstelling meer bestaat. We zullen uw gegevens dan uit ons bestand
halen en u geen informatie meer toesturen.
Deze zomer is het 25 jaar geleden dat de Stichting In Paradisum werd opgericht. Dat gebeurde omdat het toen vaststond dat de begraafplaats Daalseweg vooralsnog niet geruimd werd.
De
gang van zaken is in dit gezelschap wel bekend, lang geleden het was nog in de
tijd van de toenmalige, Nijmeegse, grote, woningnood dat het besluit viel om de
vrijwel volle begraafplaats Daalseweg te sluiten en na verloop van tijd te
ruimen ten gunste van woningbouw. De begraafplaatsen in het Jonkerbos waren
inmiddels in gebruik en boden nog heel veel ruimte.
Bij
nabestaanden, buurtbewoners, heel veel Nijmegenaren en andere geïnteresseerden
leidde dit voornemen tot grote verontwaardiging en felle protesten. Om tegenacties
te organiseren ontstonden twee actiegroepen: een die zich vooral richtte op de
belangen van de nabestaanden en de werkgroep voor het behoud. Het ging er soms
fel aan toe, het waren in de kern immers actiegroepen. Er kwamen echter ook
constructieve activiteiten tot stand zoals bijvoorbeeld de herdenkingen van Het
Bombardement op 22 februari 1944, de inventarisatie van de nog bestaande
grafmonumenten en de natuurwaarden. En niet te vergeten dit blad.
Toen
het primaire doel gerealiseerd was, is het verstandige besluit genomen om een
nieuwe stichting op te richten, met de naam In Paradisum, waarin de twee
actiegroepen samengingen. Er moest nu op een constructieve wijze worden
samengewerkt met voormalige opponenten zonder dat het oude zeer een dominante
rol zou gaan spelen . Ook was het van belang en er ruimte kwam voor nieuwe initiatieven.
Nu 25 jaar geleden.
Dit
jubileum laten we natuurlijk niet zomaar voorbijgaan. We organiseren 11 oktober,
wanneer iedereen terug is van vakantie en de Market Garden herdenkingen voorbij
zijn, een symposium in de Lutherse kerk aan de Prins Hendrikstraat.
Het
wordt geen historische herdenking maar vooral een blik op de toekomst van
begraafplaatsen en ontwikkelingen in funeraire cultuur. Programma en
uitnodigingen volgen én we kijken er naar uit u dan te ontmoeten want een klein
feestje is toch wel verdiend.
In
2019 organiseert In Paradisum op 26 mei (week van de begraafplaats), 30 juni en
28 juli rondleidingen over de begraafplaatsen Daalseweg en Stenenkruisstraat
(Wedren/Prins Bernardstraat). De begraafplaats bij het Witte Kerkje in
Neerbosch is van de straat af goed te bekijken en als u geen overlast
veroorzaakt kunt u er ook wel even rondkijken en met het boekje heeft u een
goede leidraad.
Stenenkruisstraat
De
begraafplaats Stenenkruisstraat (Wedren/Prins Bernardstraat) rondleidingen op
26/5, 30/6 en 28/7 om 12:00 uur. Verzamelen bij het gebouwtje aan het
Athelonepad (fietspad). Gemakkelijk te combineren met een bezoek aan de
Daalseweg
Tijdens
de Open Monumentendagen is de begraafplaats op zaterdag 14 en zondag 15
september van 11:00 – 17:00 uur geopend. Om 11:30 uur, 14:30 uur en naar
behoefte zijn er rondleidingen.
Daalseweg
Op de
begraafplaats Daalseweg zijn er rondleidingen op 26/5, 30/6 en 28/7. Let op we
verzamelen eerst in de, 200 m verder gelegen, Luthersekerk aan de Prins
Hendrikstraat, hoek Jacob Canisstraat voor een inleidende presentatie, om 13:00
uur voor een algemeen en kunsthistorische rondleiding door Bert Eggelaar en om
14:30 uur voor een rondleiding door Bart Janssen met nadruk op graven met een
verhaal
Tijdens
de Open Monumentendagen op 14 en 15 september 2019 zijn er, op de
altijd
toegankelijke begraafplaats, rondleidingen. Verzamelen in de Luthersekerk om
13:00 uur voor de algemeen en kunsthistorische rondleiding en om 14:30 uur de
rondleiding gericht op graven met een verhaal.
Neerbosch
Bij
het Witte Kerkje is er zaterdag 14 september rond de middag een van de auteurs
van het In Paradisum–boekje over de begraafplaats aanwezig voor informatie. Ook
het kerkje is dan (gedeeltelijk) te bezoeken. Belangstellenden kunnen tevens
het boekje kopen (€ 5,-; alleen contant, geen PIN).
Een
korte beschrijving van de geschiedenis en het karakter van deze begraafplaatsen
vindt u op onze site www.stichtinginparadisum.nl.
Op
deze begraafplaats zijn 309 slachtoffers van het bombardement van 22 februari 1944
en ongeveer 102 andere slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog bijgezet.
De
grafbedekking van een groot aantal graven is inmiddels verdwenen. Met name bij
de jaarlijkse herdenking van 22 februari, toch altijd door een honderdtal
mensen bezocht, en tijdens de rondleidingen wordt het ontbreken van een
monument en informatie over de graflocatie als een groot gemis ervaren. Het
door In Paradisum gecreëerde gelegenheidsmonument met kleine houten kruisjes
kan hier beperkt in voorzien. Op de website is wel informatie beschikbaar, maar
bij herdenken is dit niet praktisch.
De bedoeling is dat het monument bestaat uit een vitrine met een namenlijst van de slachtoffers met aanduidingen of het gaat om bombardements- of andere oorlogsslachtoffers, op welke locatie de grafbedekking zich bevindt of op welke locatie de stoffelijke resten zich nog in de ondergrond bevinden. Dit in combinatie met een plattegrond van de begraafplaats met indicatie van die locaties. Via een QR-code kan de bezoeker detailinformatie vinden op bijvoorbeeld de sites van In Paradisum en Oorlogsdoden Nijmegen. Deze vitrine, passend bij de beide andere vitrines, wordt geplaatst in samenwerking met de SBN (Stichting Begraafplaatsen Nijmegen), de eigenaar/beheerder. In Paradisum zorgt voor de inhoud en een gespecialiseerd bedrijf levert en plaatst de onderhoudsvrije en duurzaam geconstrueerde vitrine
Omdat er inmiddels een aantal grafbedekkingen geruimd zijn, hebben we ons en aantal jaren moeten behelpen met kleine houten kruisjes die op een leeg vak geprikt werden, de laatste jaren op alfabetische volgorde. Dit was een wat schamele noodoplossing die het gemis van een permanent monument slechts versterkte. Als eerste stap naar een blijvende herinnering is op de website een subpagina onder de naam ‘Oorlogsdoden Daalseweg’ ingericht als een virtueel monument. Zeker voor nabestaanden en andere bekenden hebben de slachtoffers nu in ieder geval naam gekregen. Via de boeken van Bart Janssen kregen ze ook een gezicht. Wanneer het verzamelen en controleren van de gegevens vlot verloopt, kan het monument in september 2019, op tijd voor de 75-jarige herdenking van Market Garden, onthuld worden.
Bij De Schommel vertelt de nu 80-jarige, maar veel jonger ogende, Addy Hendriks-Gerrits het aangrijpende relaas van wat zij die 22ste februari 1944 meemaakte. Ze zat op de kleuterschool aan de Oude Stadsgracht toen even voor half twee de bommen vielen. Haar geluk was dat ze vlak tevoren uit de klas de gang op was gegaan. Even later lag ze onder het puin. Addy zou de ramp overleven. Zo niet haar klas- en schoolgenootjes, waaronder haar jongere broertje Jopie. Die vond samen met 23 andere kinderen en acht nonnen de dood. ‘Wie zou je zijn als je nog had geleefd?’, stelt Addy zichzelf de vraag. Het publiek is zichtbaar geroerd.
Op 22 februari 2019 was het precies 75 jaar geleden dat het hart van Nijmegen werd getroffen door een afschuwelijk bombardement. Binnen twintig seconden veranderde één van de mooiste historische binnensteden van Nederland in een brandende puinhoop waar bijna 800 mensen de dood vonden. In de hele stad werd het bombardement dit jaar uitgebreider herdacht dan ooit. En meer Nijmegenaren dan ooit namen eraan deel.
Op
Plein 44 stonden immense borden met de indrukwekkende portretten van alle
slachtoffers van het bombardement. De hele dag door staan daar mensen in stilte
naar te kijken, op zoek naar omgekomen familieleden of bekenden, of gewoon uit
respect en belangstelling.
Voor
het eerst begon de herdenking al een dag eerder, op 21 februari. Niet met
een herinnering aan het vuur en de dood, maar met een ode aan het leven en de toekomst.
Zoals het leven in Nijmegen geleefd werd aan de vooravond van het bombardement.
Langs de hele brandgrens, dwars door de centrumstraten, werd een kwartier lang
door honderden mensen muziek gemaakt, gezongen, verhalen verteld en gedichten
voorgedragen. Daartussendoor bewogen zich nog eens honderden hardlopers die met
hun fakkels, langs de brandgrens lopend, symbolisch alle Nijmegenaren met
elkaar verbindend.
Op
22 februari zelf was er veel publiek bij alle plechtigheden. In de
Stevenskerk waren er indrukwekkende toespraken van onder meer burgemeester
Aboutaleb van Rotterdam, de stad die in de oorlog net als Nijmegen door zware
bombardementen is getroffen.
De organisatie van de Herdenkingen was dit jaar zeer ingenomen met de aanwezigheid van vertegenwoordigers van de regering. Staatssecretaris Blokhuis toonde zich bij De Schommel persoonlijk zeer betrokken door zich in zijn praatje rechtstreeks te richten tot overlevenden van het bombardement. Na het luiden van de klokken in de hele stad en aansluitend de twee minuten stilte, volgde een mooie bijdrage van kinderen van de Montessorischool en natuurlijk het leggen van de kransen. Terzelfder tijd vond op de Begraafplaats Daalseweg weer de meer intieme herdenking plaats, ter nagedachtenis aan de ruim 300 bombardementsslachtoffers die op de Daalseweg begraven liggen. Tegen de honderd nabestaanden en belangstellenden vonden de weg naar de Begraafplaats. Waarmee is aangetoond dat beide herdenkingen wel degelijk tegelijk kunnen plaatsvinden. De mensen van de Lutherse Kerk aan de Prins Hendrikstraat zorgden aansluitend voor een hartelijke ontvangst met koffie en soep voor hen die nog wilden napraten.
In
diezelfde Lutherse kerk vond ’s avonds nog een bijzonder
herdenkingsconcert plaats met een zeer gevarieerd programma met
dagboekfragmenten en talloze muzikale bijdragen. Van stemmige luisterliedjes
tot een stevige popsong, van meerstemmige koorliederen tot klassieke zang
begeleid door kerkorgel en piano. Maar in alles klonk de herinnering door aan
die zwarte dag in februari 1944.
Traditiegetrouw
werd er ook op de Begraafplaats Daalseweg in een meer informele sfeer herdacht.
Ruim honderd belangstellenden, meestal familieleden van de 309 hier
bijgezette slachtoffers luisterden naar stemmige muziek en de overweging die
dit vooral aandacht aan 75 jaar herdenken besteedde, gericht was.
Vervolgens
een rondgang langs het tijdelijke monument, de 309 kruisjes, en enkele monumenten
waar bombardementsslachtoffer zijn bijgezet.
Nieuw
waren dit jaar de speciale rondleidingen op zondag, hieraan hebben in totaal
een goede 180 belangstellenden deelgenomen.
Op zaterdag 16 maart
deed In Paradisum weer mee met de jaarlijkse NL-Doet vrijwilligersdag. Met
tientallen vrijwilligers hebben we de ganse ochtend gesnoeid en graven
schoongemaakt op de begraafplaatsen Daalseweg en Stenenkruis. Op de Daalseweg
beperkten we ons vooral tot het opruimen van afgewaaide takken, het resultaat
van de storm kort daarvoor.
We
hadden geluk met het weer. ’s Morgens regende het nog pijpenstelen, maar
toen we rond 10.00 uur aan de slag gingen was het droog.
En
wie bevonden zich deze keer onder de vrijwilligers op de Begraafplaats
Daalseweg? Niemand minder dan burgemeester Hubert Bruls en de wethouders Noël
Vergunst, Harriët Tiemens en Bert Velthuis! Ook zij offerden hun vrije
zaterdagmorgen op om de monumentale dodenakkers van Nijmegen-Oost eens flink op
te knappen.
Ook
daar werden de handen uit de mouwen, of beter de poncho’s gestoken, want het
toen hondenweer met stevige regenbuien. Een aantal aangemelde deelnemers lieten
verstek gaan maar met z’n zessen vormden we een effectief team dat er in een
lange ochtend op vrijwel de hele begraafplaats de grafmonumenten vrij van mos
en onkruid maken. Daarbij bleken de houten spatels (uit het keukenkastje) heel
praktisch te gereedschap zijn. Gelukkig hadden we een goede voorraad want
hardsteen en zacht hout betekent slijtage.
Na
afloop was het gezellig om in het warme buurtcafé Bey Ons op verhaal te komen
en de ervaringen met de ploeg van de Daalseweg uit te wisselen.
We
bedoelen daarmee de gesloten begraafplaats aan de Dorpsstraat in Neerbosch. Een
bijzondere plek die een natuurlijke bescherming geniet van de Hervormde kerk
die we allemaal kennen als het “witte kerkje” van Neerbosch. Een herinnering
aan vervlogen tijden, de idylle die in de geest van de negentiende-eeuwse
Romantiek gemaakt werd van het landelijke leven. De protestantse elite lees je
terug op deze begraafplaats. Stichting In Paradisum die haar sporen heeft
verdiend in de verdieping naar en omarming van het funerair erfgoed in
Nijmegen, heeft zich, de afgelopen jaren, ingezet om ook deze plek historische
waarde te geven. Veel werk is verricht en heeft ook geleid tot een publicatie
uitgegeven in november 2018 van eerder genoemde stichting. In heldere en
boeiende taal wordt de noodzakelijke restauratie uit 2017 uitgelegd. Een
noodzakelijke herwaardering van een bijzonder perceel, met een kerk en een
kerkhof. Het boek is te koop voor € 5,00 en onder andere verkrijgbaar bij
boekhandel Augustinus, Dekker van der Vegt en Roelants-De Oude Mol en in het
Huis van de Nijmeegse geschiedenis. U kunt het boek ook bestellen door een mail
te sturen met uw gegevens naar schaijk45@gmail.com. Verzendkosten € 3,30.
Van mijn
toenmalige overbuurman, de Nijmeegse schrijver Frank Norbert Rieter, kreeg ik
destijds de tip dat er op de begraafplaats Daalseweg in Nijmegen een Zouaaf
begraven zou liggen. Zoiets trok natuurlijk mijn aandacht, en na wat
rondvragen, en een belangrijke bijdrage van IP-lid Peter van Schaijk, ben ik
inmiddels achter dit mysterie gekomen.
Wat is een Zouaaf?
Een Zouaaf is
een vrijwillig soldaat in het pauselijke leger.
Tussen 1860 en 1870
dienden Fransen, Belgen en ruim 3.000 Nederlandse vrijwilligers in het pauselijke
leger, de zogenaamde pauselijke Zouaven, om te strijden tegen het Koninkrijk
Italië. Rome werd gekozen als nieuwe hoofdstad, hoewel die stad op dat moment
nog onderdeel vormde van de pauselijke staat. Nijmegen leverde 230 zouaven aan het pauselijke
leger en was daarmee na Amsterdam in Nederland de grootse leverancier.
Nijmegenaren lieten zich daarbij niet afschrikken door de liberaal-hervormde
burgemeester Bijleveld sr, die de werving van ‘jongelingen’ probeerde tegen te
werken. In tegenstelling tot zijn zoon, burgemeester Bijleveld jr, was deze
zeer conservatief en had hij weinig op met het ‘Roomsche’, zowel de religie als
de gelovigen.
Voor de veelal professionele
strijdkrachten waren deze meestal goedwillende amateurs geen partij en moest de
Paus de strijd opgeven. Op het huidige Vaticaanstad en enkele landgoederen na,
verloor hij zijn grondgebied en hebben hij en enkele opvolgers uit protest
geweigerd zich nog buiten Vaticaanstad te begeven. In de loop van de vorige
eeuw echter is de relatie met de republiek Italië weer genormaliseerd.
De meeste Zouaven keerden na hun strijd
terug naar hun woonplaats, waar zij als helden werden ontvangen. De meesten
hadden echter verzuimd ontheffing aan te vragen bij de koning en verloren hun
Nederlanderschap, omdat zij in vreemde krijgsdienst waren getreden. Verder
kwamen ze niet meer in aanmerking voor overheidsfuncties en ondersteuning als
zij tot armoede vervielen.
Veel Zouaven zakten af tot bedelarij en
alcoholisme, een aantal werd verbannen naar de gevangenis en opvoedingskamp
Veenhuizen. De uitdrukking ‘je loopt erbij als een Zouaaf’ verwijst naar de
vaak slordig geklede ex-soldaten.
Zouaven die in Nijmegen
zijn overleden
Daal,
G.P. van (Gerardus Pierre), Nijmegen, 1845-09-19 ( overl akte), 1ste
klasse begraven Daalseweg,
grafkelder fam. Van Ellekom. 19-01-03.
Driessen,
J.W. (Johannes Wilhelmus), Nijmegen, 1842-09-18 (overl akte) Begraven Daalseweg 3de klasse,
rij 4, nr. 8 1ste inlage met monument.
Engelen, A. van
(Albert), Nijmegen, 1845-12-23 (geen gegevens gevonden.
Gerrits,
G. (Gerardus), Hatert, 1849-08-27 (geb. en huw akte),
Gerritsen,
H. (Henricus Cornelius Hubertus), Nijmegen, 1839-08-20 (geen gegevens).
Ham,
W. van der (Wilhelmus Hermanus), Nijmegen, 1840-05-20(overl akte).
Kilsdonk,
M.D. (Marinus Dominicus), Ewijk, 1840-10-10 (overl akte) Begraven. Daalseweg 3de klasse,
westenkant rij 6, nr. 7 met monument.
Lefering,
F. (Franciscus), Alstatte (D), 1842-02-08 (overl akte). Begraven Daalseweg 3de klasse, 3de
vak, rij 2 nr. 14, 2de inlage.
Mansveldt, J.A. (Johannes Antonis), Tilburg,
1850-03-28 (overl akte). Begraven Daalseweg
4de klasse vd armen, 41-05-01 (hele vak is geruimd).
Overdijk,
A.J. (Arnold Jacob), Leiden, 1850-11-15 (overl akte) Hij is begraven op de Daalseweg, 2de klasse
rij 2 grafnummer 13, vak ?
Polman,
H. (Hendricus), Nijmegen, 1850-01-21 (geen gegevens).
Rutten,
P. (Petrus), Wijchen, 1844-05-27 (overl akte) begraven Daalseweg 3de klasse, rij 1, nr. 21 1ste
inlage, vak ?
Jurka, M.C.V. (Matheus Carolus Victor), Goch (D),
1836-05-17 (not akte).
Uit
bovenstaande lijst blijkt, dat er acht Zouaven begraven liggen op de begraafplaats
Daalseweg, waarvan drie graven nog te traceren zijn, en/of een monument hebben.
Peter
van Schaijk in samenwerking met de Stichting Begraafplaatsen Nijmegen
Verdrietig om het gemis
maar dankbaar voor de goede herinnering. Zo gedenken wij hen die het afgelopen
jaar zijn begraven op de begraafplaats aan de Daalseweg in Nijmegen.
Elisabeth Rika Maria
Fisscher-van Merwijk, geboren op 14 mei 1931 in Nijmegen en aldaar
overleden op 24 januari. Zij is bijgezet in het graf van haar echtgenoot H.J.
Fisscher. Graf 10-05-13.
Op
9 februari overleed te Nijmegen Pieter
Dijksman, echtgenoot van Hanne Ligtvoet. Hij werd op 1 juni 1946 geboren in
Den Haag. Graf 03-03-16.
Maarten Pieter van ’t
Hof,
geboren op 29 juli 1929 te Ridderkerk, overleed op 26 februari in Nijmegen.
Graf 35-06-12.
In
de leeftijd van 77 jaar is op 22 maart in Nijmegen Albert Hans (Dick) Volmer overleden. Hij was tot aan zijn pensioen
in 2005 docent Duits aan het Canisius College. Hij is bijgezet in het graf van
zijn echtgenote J.M.W. Volmer-Janssen. Graf 03-03-10.
Rose-Mary Jurgens werd op 22
september 1940 geboren in Nijmegen en overleed op 2 mei in
Leidschendam-Voorburg. Zij is bijgezet in de grafkelder van de familie Jurgens.
Graf 25-01A-05.
Anna Josephina Maria
Kessels
werd op 25 april 1961 geboren in Spaubeek, Zij overleed in Nijmegen op 25 mei.
Graf 03-02-05.
Petrus Wilhelmus Maria
(Piet) de Grood, geboren in Nijmegen op 25 maart 1951 en alhier overleden
op 22 juli. Zijn credo: humor-eigenwijs-plagen-hard werken-levensgenieter-Opa
Piet. Graf 02-01-03.
J.L.M. Theunissen, geboren 11
september 1931 te Sambeek en overleden 15 februari in Nijmegen. As verstrooid.
Op
28 augustus overleed Johannes Antonius
Maria Pius (Han) Keijser, advocaat in Nijmegen, geboren op 15 december 1939
te Sassenheim. Graf 14-04-01.
J.F. (Joke) van
Lier-Pruijn,
echtgenote van Jan van Lier, werd op 13 september 1923 geboren in Gendringen en
overleed op 7 februari te Nijmegen. Urnengraf 04-07-11.
Petrus Cornelis (Piet)
van de Pas,
echtgenoot van Jo Groenen, werd geboren op 15 februari 1932 te Hoogeloon en
overleed in Best op 5 oktober. Lid in de Orde van Oranje-Nassau. Graf 08-06-09.
Het eerste monument dat
ik onder de aandacht wil brengen, is dat van Arno Nikkelen.
Hij
was niet alleen stedenbouwkundig tekenaar, maar vooral ook muzikant, bassist en
zanger. Ook was hij vrijwilliger bij In Paradisum, want geschiedenis was ook
een hobby van hem.
Arno
heeft meegeholpen aan het in kaart brengen van de grafmonumenten op de
begraafplaats Daalseweg Nijmegen.
Op
zijn monument is de krul van de contrabas hals te zien, wat verwijst naar de
muziek. Hij wilde al vroeg naar het conservatorium in Amsterdam, maar van zijn
vader moest hij een vak leren, vandaar het tekenen.
Zijn leven stond in het teken van de muziek, hij speelde o.a. in de band van Martin Hutchinson. Hij
was onder meer te horen op diens cd Water From A Stone en als
gast-vocalist op een cd van Blowbeat.
Arno Nikkelen werd slechts 43 jaar oud.
Het tweede monument(je)
is dat van Corrie. Het graf ligt
in vak 4, in
dat vak liggen kindergraven.
Huwelijk
Nijmegen 14 juni 1921 Hendrikus Petrus
Peters, koffiehuishouder (caféhouder), geboren te Nijmegen op 09-11-1891,
met Francisca Antonia Schrijvers,
geboren op 24-11-1892 in
Nijmegen.
Uit
dit huwelijk werd op 03-06-1922
in Nijmegen Cornelia
Johanna Peters geboren. Zij overleed op 05-09-1923 te Den Bosch om 19.00
uur. Aangifte van overlijden werd gedaan door Johannes Peters (Opa) wonende te
Wijchen.
Deze
familiegeschiedenis heeft alles te maken met een grafzerk in vak 4 met het
opschrift:
HIER RUST ONZE LEVELING
CORRIE. Wie
is deze Corrie?
Er is hiervoor contact
gezocht met Joost Meertens van de SBN. Hij heeft het kaartsysteem en de
verloven tot begraven geraadpleegd van alle graven in vak 4, de kindergraven.
De enige die er uitspringt is bovengenoemd kind Cornelia Johanna Peters,
huurgraf 2de klasse, vak 4, rij 7, nummer 6, begraven op 7 september
1923. Cornelia is te herleiden tot de roepnaam CORRIE.
Het
bijzondere van dit monumentje is, dat de tekst op de steen alleen te lezen is,
als de zon op een bepaalde manier op de tekst schijnt. Anders is de tekst
vrijwel onleesbaar.
Tijdens
mijn rondleidingen loop ik altijd langs dit monumentje, waarbij de rust en de
vrede die het beeldje uitstralen, mij iedere keer weer raakt.
Met dank aan Peter van
Schaik voor de bijdrage aan de tekst.
U
heeft het vast al in ons bulletin gezien: de rondleidingen over de
begraafplaats Daalseweg beginnen, sinds eerder dit jaar, in de Lutherse kerk
aan de Prins Henrik straat We konden wachten op de vraag over hoe en waarom.
Wel, dat leggen we hier graag uit.
In
het vroege voorjaar zit het weer vaak niet mee, vaak regen, wind of lage
temperaturen. Kortom niet zo leuk om dan buiten te zijn en zeker niet om dan
met wapperende papieren in de hand langs de graven te gaan.
In de
Lutherse kerk zitten we niet alleen beschut en droog en duiken we met behulp
van een beamer ( digitale projector met foto’s) in het verleden van deze oude
monumentale begraafplaats. Duidelijk en in alle rust is dan alles uit te leggen
en zijn uw vragen te beantwoorden.
Het
is dan meteen ook mogelijk om dit charmante kerkje te bekijken, waarbij vooral
het onlangs gerestaureerde orgel (het oudste van Nijmegen) de aandacht
verdient.
Vanuit
het kerkje wandelen we ongeveer 250
m naar de begraafplaats waar de rondleider, niet gehinderd
door wapperende papieren, alle aandacht aan de grafmonumenten kan besteden.
‘In
Paradisum’ is het bulletin van de gelijknamige stichting,
het verschijnt maximaal driemaal per jaar.
De Stichting In Paradisum stelt zich tot doel de cultuurhistorische, kunsthistorische en landschappelijke waarden van de Nijmeegse monumentale begraafplaatsen te beschermen en te behouden. De focus op dit funeraire erfgoed komt tot uitdrukking in diverse activiteiten: het behartigen van de belangen van nabestaanden, het inventariseren en documenteren van grafmonumenten, het organiseren van tuinier ochtenden, en het verspreiden van kennis over de begraafplaatsen door de uitgave van dit bulletin, via een website, publicaties, en door het geven van rondleidingen op de begraafplaatsen.
De
Stichting In Paradisum en haar voorgangers treden sinds 1972 op als gespreks-
en onderhandelingspartner met beheerders en de gemeente Nijmegen over
ontwikkeling, verbetering of verandering binnen de Nijmeegse begraafplaatsen,
vooral als dit publieke, algemene belangen of belangen van nabestaanden
betreft.
Vanouds
zet de stichting zich in het bijzonder in voorde voormaligeR.K.
Begraafplaats Daalseweg.Ieder jaar
organiseert de stichting hier op 22 februari, samen met de gemeente Nijmegen,
een herdenking voor de vele slachtoffers van het bombardement in 1944 die hier
begraven liggen. Ook wil de stichting de begraaflocaties in Nijmegen digitaal
beschikbaar maken. In samenwerking met de SBN (Stichting Begraafplaatsen
Nijmegen) worden hiertoe de registers van begravingen en ‘verloven tot
begraving’ verwerkt.
De
afbeeldingen en foto’s in deze uitgave zijn – tenzij anders is vermeld –
genomen uit de “Collectie van In Paradisum”. Redactionele bijdragen van lezers
en derden zijn welkom, mits digitaal aangeleverd en maximaal 2 pagina’s A4. De
redactie beslist evenwel over plaatsing. Voor grotere producties is overleg
vooraf met de redactie wenselijk.
De
jaarlijkse bijdrage aan de Stichting In Paradisum, die geheel werkt met
vrijwilligers, is minimaal € 12,50. Het bedrag kan worden overgemaakt op (IBAN)
bankrekeningnr. NL86ABNA0475424336 ten name van Stichting In Paradisum te
Nijmegen. De penningmeester dankt u voor het overmaken uw bijdrage voor 2019.
Stichting In Paradisum
Stichting In Paradisum Kerkstraat 60 6543 KL Nijmegen t 06 1797 1197 e stichtinginparadisum@kpnmail.nl i www.stichtinginparadisum.nl